Emocje odgrywają zasadniczą rolę w życiu każdego człowieka – zarówno dzieci jak i dorosłych . Towarzyszą nam w różnych sytuacjach, odpowiadają za relacje ze światem zewnętrznym. Emocje to informacje o tym, że ważne dla nas potrzeby są lub nie są zaspokojone. Nie mamy wpływu ani kontroli nad tym czy się pojawią. Mamy jednak możliwość decydowania o sposobie w jaki chcemy reagować, gdy pojawia się dana emocja. Dziecięce emocje również pojawiają się bez kontroli dziecka w reakcji na sytuacje i bodźce, których ono doświadcza. Świat emocji dziecka charakteryzuje się spontanicznością, ekspresją, spotęgowaną siłą wyrażania. W tym świecie nie ma analizy i refleksji nad tym, co wypada, a co nie. Dziecko przeżywa emocje całym sobą i na różne sposoby. Im silniej je demonstruje, tym bardziej potrzebują naszej pomocy. Gdy dziecko złości się, płacze, rzuca na ziemię, próbuje przekazać rodzicom informację: „Pomóż mi, nie radzę sobie z tą sytuacją, z emocjami. To jest dla mnie za trudne. Nie umiem sobie sam poradzić z tym, co teraz czuję”. Małe dziecko, które się złości i nie wie co z tą złością zrobić może próbować ją powstrzymać – stłumić lub zignorować. Wówczas jednak powróci ona ze zdwojoną siłą i wtedy będzie jeszcze trudniej. Należy wesprzeć dziecko w tym, co ono przeżywa. Pomóc dziecku nazwać jego emocje. I wspólnie z dzieckiem poszukać, które ważne dla dziecka potrzeby stoją za tym emocjami. Czego tak naprawdę w danej sytuacji dziecko potrzebuje. Pozwólmy dziecku przeżywać to co przeżywa (dbając oczywiście o to, by zarówno ono jak i otoczenie było bezpieczne). Pamiętajmy – emocje to wyraz życia i komunikat, iż to, co w danej chwili przeżywasz, jest istotne. Dzieci, które wcześnie zaczęły się uczyć jak rozpoznawać, nazywać i zarządzać emocjami, w późniejszych latach są bardziej kreatywne, łatwiej radzą sobie w walce ze stresem i kontaktach z rówieśnikami. Otwarte rozmawianie o uczuciach nie tylko wzmacnia więzi opiekuna z dzieckiem, ale uczy je wartości szczerego kontaktu z ludźmi, empatii i poszukiwania rozwiązań problemów. Kształtując zachowania dziecka należy zawsze go wspierać emocjonalnie i rozmawiać z nim o emocjach dzięki czemu nabędzie umiejętności: – Nazywania emocji – Rozumienia tego co czuje(emocji) – Zachowania się w związku z tym co czuje w taki sposób, który jest społecznie i kulturowo akceptowany – Rozpoznawania emocji u innych – Rozumienia zachowań innych osób. Szanujmy i honorujmy emocje: swoje własne, dzieci oraz innych osób, z którymi utrzymujemy kontakty. Dzielmy się swoimi uczuciami, myślami i doświadczeniami (np. podekscytowaniem, zawstydzeniem, nierozsądkiem, złością, zmartwieniem itp.). Stwórzmy atmosferę szczerości i zaufania, otwartości. Powstrzymajmy się od dawania gotowych rad i odpowiedzi. Dajmy szansę do wyrażenia przez dziecko swoich myśli – nie popędzajmy go, naprowadźmy na właściwy tor zrozumienia swoich uczuć .
Jaki mam dziś nastrój? Jestem wesoły, smutny, przestraszony czy zły? Spróbujcie w tym tygodniu zabawić się w detektywów i śledź swoje emocje. Pamiętacie, robiliśmy to zadanie w przedszkolu. Pomocny może być kalendarz uczuć.Wspólnie z mamą zaznaczcie w nim swoje uczucia z każdego dnia.
Chcę Wam powiedzieć, że… Doznawanie wszystkich uczuć jest w porządku! Jedną z najważniejszych umiejętności, którą warto zdobyć, jest oczywiście panowanie nad złością. Każdy ma prawo odczuwać niekiedy złość (podobnie jak wszystkie pozostałe emocje). Chodzi jednak o to, aby mieć wpływ na reakcje, które może ona powodować.